Προυποθεσεις καλης λήψης φωτογραφίας

Για να πάρουμε μια φωτογραφία, αφήνουμε φως να περάσει σε μία φωτοευαίσθητη επιφάνεια (τον αισθητήρα εν προκειμένω). Το πόση ποσότητα φωτός χρειάζεται να περάσει για να αποτυπωθεί το αποτέλεσμα που θέλουμε εξαρτάται από 3 παράγοντες:
1ος, το άνοιγμα του φακού. Όσο μεγαλύτερο είναι το άνοιγμα, τόσο περισσότερο φως περνάει.
2ος, η ταχύτητα του κλείστρου. Όσο πιο αργή είναι η ταχύτητα, τόσο περισσότερο φως προλαβαίνει να περάσει.
3ος, η ευαισθησία της φωτοευαίσθητης επιφάνειας.

Μετα...

1ος παράγων:
Το άνοιγμα του φακού ρυθμίζεται από τις λεπίδες του διαφράγματός του. Μετράται σε αριθμούς f, όπου όσο μικρότερος ο αριθμός f τόσο πιο μεγάλο το άνοιγμα (πιο ανοικτό το διάφραγμα) οπότε και περνάει περισσότερο φως.
Ο αριθμός f δεν είναι τίποτε άλλο παρά ο λόγος (εξάλλου αυτό δηλώνει το γράμμα f στα μαθηματικά ή κάνω λάθος?) μεταξύ του εστιακού μήκους του φακού και του ανοίγματος (διαμέτρου) του διαφράγματός του. Έτσι ένας φακός 50mm f/2 έχει διάμετρο ανοίγματος 25mm. Μία τέτοια τιμή διαφράγματος αφήνει να περάσει διπλάσιο φως (δηλαδή +1 στοπ) από μία τιμή f/2.8. Διότι ο κύκλος διαμέτρου 50/2 έχει διπλάσιο εμβαδόν από έναν κύκλο διαμέτρου 50/2.8. Με τη σειρά του ένας κύκλος 50/2.8 έχει διπλάσιο εμβαδόν από έναν κύκλο 50/4 κ.ο.κ. Δηλαδή για κάθε αύξηση x1.4 της τιμής του διαφράγματος (το οποίο αντικατοπτρίζει όπως προαναφέρθηκε τη διάμετρο του ανοίγματος του φακού) διπλασιάζεται το εμβαδόν του ανοίγματος του φακού και συνακόλουθα η ποσότητα του φωτός που δέχεται.
Τα νούμερα αυτά βέβαια στρογγυλοποιούνται λιγάκι, γιατί 2.8 x 1.4 = 3.92 και όχι 4.00.
Η αλληλουχία τιμών διαφράγματος ανά 1 στοπ είναι
f/1 f/1.4 f/2.0 f/2.8 f/4.0 f/5.6 f/8 f/11 f/16 f/22 κ.ο.κ

2ος παράγων:
Ταχύτητα κλείστρου.
Ταχύτητα 1/60 σημαίνει ότι το κλείστρο της μηχανής μένει ανοικτό και συνεπώς αφήνει να περάσει φως στον αισθητήρα για 1/60 του δευτερολέπτου. Αυτονόητο είναι ότι με ταχύτητα 1/120 περνάει η μισή ποσότητα φωτός, με ταχύτητα 1/30 η διπλάσια ποσότητα φωτός κ.ο.κ.

3ος παράγων:
Ευαισθησία
Όταν λέμε ότι ρυθμίζουμε τη μηχανή μας (τον αισθητήρα της) σε ευαισθησία iso 200, αυτό σημαίνει ότι αυτός χρειάζεται τη μισή ποσότητα φωτός για να αποτυπώσει τη σκηνή (στο αυτό επίπεδο έκθεσης) από ό,τι θα χρειαζόταν με iso 100. Αντιστοίχως, με ευαισθησία iso400 χρειάζεται το 1/4 του φωτός (το μισό του μισού) σε σχέση με iso100, με iso800 το 1/8 κ.ο.κ.

tip (Δεν μπορούμε να αυξάνουμε απεριόριστα την ευαισθησία, γιατί όπως και στο φιλμ, η αύξηση της ευαισθησίας συνεπάγεται κόκκο (εν προκειμένο ηλεκτρονικό θόρυβο), ο οποιος γίνεται σίγουρα ενοχλητικός από ένα σημείο και πέρα.)

Παραδειγμα

Έστω ότι για να αποτυπώσουμε μία σκηνή, ας πούμε σε εσωτερικό χώρο, σε δεδομένη έκθεση, θέλουμε με ταχύτητα 1/2 (δευτερολέπτου) σε διάφραγμα f/5.6 σε iso100.
Βεβαίως με την ταχύτητα αυτή χρειαζόμαστε οπωσδήποτε τρίποδο για τη λήψη, γιατί στο χέρι θα βγει κουνημένη.
Εάν πούμε ότι θέλουμε ταχύτητα τουλάχιστον 1/60 ή μεγαλύτερη για να βγάλουμε κουνημένη φωτογραφία, μετρούμε πόσα στοπ διαφορά έχουν το 1/2 από το 1/60. Έχουν 5 στοπ (1/2, 1/4, 1/8, 1/15, 1/30, 1/60). Οπότε αφού μειώνουμε κατά 32 φορές λόγω ταχύτερου κλείστρου την ποσότητα του φωτός που περνάει, θέλουμε έναν τρόπο να αντισταθμίσουμε τη μείωση αυτή, είτε δηλαδή να αφήσουμε ανοίγοντας το διάφραγμα να περάσει περισσότερο φως, είτε να κάνουμε τον αισθητήρα πιο ευαίσθητο στη δεδομένη ποσότητα φωτός που δέχεται.